W pierwszej notce z cyklu Komiks Superbohaterski w Polsce, zatytułowanej Narodziny bohaterów, starałem się przedstawić, jak ogólnie wygląda sprawa z superbohaterami i seriami komiksowymi przedstawiającymi ich przygody. Oczywiście notka była wielce skrótowa, jednak mam nadzieję, że osobom chcącym wejść w ten świat, choć trochę pomogła połapać się w tym temacie.
Dziś mała przerwa w cyklu, czyli notka specjalna, ale cały czas w odpowiednim klimacie.
Bardzo lubię postać Spider-mana. Być może działa tu mocno sentyment, wszak to jedna z pierwszych serii superbohaterskich z jakimi miałem do czynienia, no i jeden z pierwszych komiksów wydanych przez Tm-Semic. Fanboyem nie jestem, ale poczytać bardzo lubię. A że sama postać Pajaczka powstała już wieki temu, i nadal opowieści z jego przygodami są wydawane, to przez ten czas nazbierała się wprost niezliczona ilość najróżniejszych serii, miniserii, oneshotów, specjali i innych wydań. I tak z ciekawości, chciałem to nieco uporządkować. I wyszła mi taka oto grafika:
Oczywiście pomysł nie jest jakiś zbyt oryginalny, w internetach znajdziecie parę podobnych zestawień, to natomiast zrobiłem „for fun„, chciałem jednocześnie uporządkować informacje o najważniejszych seriach ze Spider-manem, pokazać okładki pierwszych numerów, oraz najważniejsze wydarzenia z życia Pajączka. Obecnie wykres jest w wersji „Beta„, okładki pierwszych numerów już są wstawione, najważniejsze serie także wyszczególniłem, brakuje jednak zaznaczenia ważniejszych wydarzeń, oraz co poniektórych serii, m.in obecnie w ogóle nie ma tu świata Ultimate, czy też serii Marvel Age, pojawi się to pewnie w przyszłości, to skrobnę wtedy osobną notkę na ten temat. Nie ma też miniserii (no, może z małymi wyjątkami). Może kiedyś (jak doba będzie miała 48 godzin…)?
Zapraszam do zapoznania się z grafiką, a poniżej krótki opis, jak to z tymi seriami bywało.
Seria regularna, czy też główna nosi miano ongoing, i w przeciwieństwie do choćby miniserii, wydawana jest „póki jest zainteresowanie”. Oczywiście światek komiksowy rządzi się swoimi prawami i jest wiele odstępstw od tej zasady. Ale w sumie nazewnictwo nie jest najważniejsze, zobaczmy, na ramach jakich serii występował Pajaczek. Aha, nastawcie się na mieszanie, wydawca lubuje nagminnie bawić się z nazwami serii, wznowieniami, restartami itp.
Spider-man narodził się na kartach słynnego już 15 numeru komiksu Amazing Fantasy, oryginalnie opublikowanego w sierpniu 1962 roku. Poznajemy tu Petera Parkera, nastolatka w typie kujona, który w wyniku ukąszenia przez napromieniowanego pająka, zyskuje pajęcze moce, w tym ogromną siłę, możliwość chodzenia po ścianach oraz pajęczy zmysł, ostrzegający naszego bohatera przed niebezpieczeństwem. Sieciosploty, czyli pajęczyny wystrzeliwane z dłoni, to nie skutek ukąszenia, a efekt zdolności samego Petara, który zmontował zmyślne urządzenia noszone na nadgarstkach, z których wystrzeliwana jest szybko zasychająca substancja, przypominająca sieć pająka. Peter, w przeciwieństwie do takich postaci jak Supermen czy Batman, był zwykłym nastolatkiem, przepełnionym kompleksami i borykającym się z problemami dnia codziennego. Po zdobyciu niezwykłych mocy nie myślał o życiu bohatera, a jedynie zwęszył okazję do łatwego zarobku, oczywiście uczciwą drogą. Zbieg nieszczęśliwych wypadków doprowadził do śmierci jego wujka Bena, za którą zresztą Peter zaczął się obwiniać, i która to śmierć przyczyniła się do narodzin popularnego do dnia dzisiejszego bohatera! Za ten pierwszy numer odpowiedzialny był duet Stan Lee i Steve Ditko, natomiast okładkę stworzył Jack Kirby.
Jako ciekawostka: Przykładowa strona w różnym kolorowaniu, w zależności od wydania/wznowienia.
Oryginalny zeszyt przedstawiający te wydarzenia obecnie jest wart majątek, natomiast bez problemu można go przeczytać zarówno w formie cyfrowej, jak i jako wznowienia, na naszym rynku ukazał się już choćby trzykrotnie, i to w różnych wersjach kolorystycznych. Od razu też widać manierę wydawcy do mieszania, a mianowicie seria, w której zeszyt ten został wydany, wcześniej nazywała się Amazing Adventures (zeszyty 1-6), później Amazing Adult Fantasy (zeszyty 7-14), a numer 15 nazwano Amazing Fantasy.
Oczywiście numer 15 był pierwszym i jedynym numerem, gdzie pojawił się Pajaczek, pozostałe przedstawiały różne fantastyczne historie. Jednocześnie numer 15 był ostatnim zeszytem serii, jednak w 1995 roku Marvel wydał trzy kolejne numery (16-18) będące niejako uzupełnieniem i przestawieniem losów Petera które miały miejsce między wydarzeniami z 15 numeru Amazing Fantasy, a pierwszego numeru całkowicie nowej serii, w której główną rolę pełnił nowy superbohater!
Spider-man, ku zaskoczeniu samego Marvela, spodobał się czytelnikom. Tak bardzo, że już w marcu 1963 roku pojawił się w sprzedaży pierwszy numer regularnej serii poświęconej tej postaci.
The Amazing Spider-Man wydawany był aż do 1998 roku i w sumie ukazało się 441 numerów tej serii! Jednak nie był to koniec, a jedynie restart numeracji, vol 2 miał swój początek w styczniu 1999 roku i w sumie ukazało się w nim 58 numerów (EDIT: uwaga, na grafice jest źle zaznaczony koniec vol 1 i start vol 2 – będzie poprawiony w kolejnej wersji!). Przypominam, że określeniem vol (zapisywane też Vol, vol. czy też po prostu v) oznacza się kolejne cykle w danej serii, zazwyczaj jest to związane z zamknięciem ważniejszych wydarzeń, pewnego etapu w życiu bohaterów, co jednocześnie wiąże się z restartem numeracji. Określenie vol. często jest umowne i stosowane głównie przez miłośników komiksów, i w naszym przypadku nie należy mylić go z takim samym określeniem odnoszącym się do zbiorczych tomów – w takim przypadku vol oznacza po prostu kolejny tom.
I tu bardzo ładnie można ukazać, jak wydawnictwa lubią mieszać, byle na okładce zaprezentować czy to dumnie cyfrę 1 czy też okrągłe i niemałe numery. A mianowicie postanowiono powrócić do vol 1 i zsumować już wydane zeszyty. I tak pod koniec 2003 roku ukazał się numer 500 serii The Amazing Spider-Man.
Przeglądając zasoby internetu, czy też szukając poszczególnych numerów, nie zdziwcie się więc, że zeszyty vol 2 często określane są przez podwójną numerację – jedna liczba oznacza numer porządkowy według vol 2, druga według vol 1. Seria z powodzeniem (mniejszym bądź większym) trwała do 2013, kiedy to wraz z 700 (!) numerem została zakończona. Ale nie definitywnie.
Peter Parker odszedł, a w jego ciele pojawił się Otto Octavius. Narodził się nowy, lepszy Pająk! Jakkolwiek brzmi to pokrętnie, zmiana o dziwo wyszła bardzo dobrze, a losy nowego Pajączka możemy śledzić w serii Superior Spider-Man składającej się w sumie z 28 zeszytów. Seria ta obecnie jest wydawana, w formie wydań zbiorczych, także na naszym rynku, za pośrednictwem wydawnictwa Egmont.
W 2014 powraca Peter Parker, powraca także seria The Amazing Spider-Man. Jako vol 3.
Niby na krótko, gdyż trwa tylko 18 numerów i kończy się już w 2015 roku, jednak od razu startuje vol 4, który to wydawany jest do dnia dzisiejszego. Choć nie wiadomo co będzie jutro, jak widzicie, Marvel lubi mieszać.
Postać Pajączka, mimo lepszych i gorszych chwil, cieszyła się praktycznie zawsze sporą popularnością. Już w 1968 roku Marvel próbował wprowadzić na rynek drugą serię komiksową: Spectacular Spider-Man, z powodu formy wydania, określaną obecnie z przydomkiem Magazine, jednak skończyło się zaledwie na dwóch numerach.
Pierwszy numer Magazynu wydany był w czerni i bieli.
Pod koniec 1976 roku pojawiła się seria Peter Parker, The Spectacular Spider-Man oznaczona jako vol 1, wiec tym bardziej nie należy mylić jej ze wcześniejszą serią Spectacular Spider-Man Magazine. Seria wydawana była do 1998 roku, a w jej ramach ukazało się w sumie 263 zeszyty. Od numeru 134 nastąpiła kosmetyczna zmiana tytułu, Peter Parker, The Spectacular Spider-Man przemianowano na The Spectacular Spider-Man.
Seria The Spectacular Spider-Man jako vol 2 powróciła w 2003 i trwała do 2005, w jej ramach ukazało się w sumie 27 zeszytów.
Kolejna z dłuższych serii poświęconych Pajączkowi to Web of Spider-Man (vol 1), która liczyła w sumie 129 numerów, i ukazywała się w latach 1985 – 1995. Web of Spider-Man doczekał się vol 2 składającego się w sumie z 12 numerów wydanych w latach 2009 – 2010.
W 1990 powstała kolejna seria, zatytułowana po prostu Spider-man. Jej debiut jest o tyle ważny, że powstała głównie w celu prezentacji talentu niezwykle wtedy popularnego twórcy: Todda McFarlane’a, który jednak opuścił ten tytuł zaledwie po parunastu zeszytach. Pierwszy numer zyskał też sławę z powodu ogromnego sukcesu sprzedażowego, na który złożyło się także wydanie tego samego zeszytu w wielu wariantach okładkowych. McFarlane był popularny także w Polsce, wiele historii jego autorstwa znajdziecie w polskich zeszytach serii Spider-man wydanych nakładem Tm-Semica, a lekturą obowiązkową jest pierwszy numer Mega Marvela, w którym właśnie zawarto historię z pierwszych numerów oryginalnej serii Spider-man. Oryginalna seria trwała w sumie przez 98 zeszytów, a z numerem 75 nastąpiła zmiana nazwy, ze Spider-man na Peter Parker: Spider-Man.
W 1999 wystartował vol 2 Peter Parker: Spider-Man v2 liczący w sumie 57 zeszytów.
I był jeszcze Peter Parker (vol 1), który zakończył się po zaledwie pięciu numerach.
Jak widzicie, wydawca czerpał z rynku ile się dało. Postać zyskała na popularności, byli chętni by czytać o jego przygodach, więc cały czas kombinowano z nowymi seriami, byle tylko sprzedać jak najwięcej chodliwego towaru. Osoby chcące ograniczyć się tylko do jednej, dwóch serii niestety napotkały ogromny problem, gdyż wydawca sprytnie potrafił przeskakiwać z wydarzeniami pomiędzy zeszytami rożnych serii!. Nagminne stało się prezentowanie jakiejś paru częściowej historii nie na łamach jednego tytułu, ale rozdzielano ją jak tylko się dało. Niestety znacznie to utrudniania czytanie, a dzisiaj, chcąc sięgnąć po starsze zeszyty, należy nastawić się na niezłe lawirowanie pomiędzy rożnymi tytułami. Na szczęście w internecie można znaleźć różne poradniki i przewodniki, pokazujące, jak czytać chronologicznie perypetie danego bohatera.
Choćby przypadek słynnej historii, Kraven’s Last Hunt, która ukazał się na ramach następujących zeszytów: Web of Spider-Man #31-32, The Amazing Spider-Man #293-294 i The Spectacular Spider-Man #131-132.
Wyżej wymienione serie nie wyczerpują tematu, było tego znacznie więcej! Ot, choćby po zakończeniu Web of Spider-Man vol 1 pojawiła się seria The Sensational Spider-Man (vol 1), w ramach której ukazały się 33 zeszyty w latach 1996-1998.
W 2004 roku wystartowała w zamierzeniu nieco dojrzalsza seria Marvel Knights Spider-Man która w sumie liczyła 22 numery, jednak po zakończeniu była bezpośrednio kontynuowana w serii The Sensational Spider-Man vol 2, która to seria do tego zaczęła się od 23 numeru, co ewidentnie podkreślało bezpośrednią kontynuację Marvel Knights Spider-Man! Seria Sensational Spider-Man vol 2 zakończyła się wraz z numerem 33.
Seria Spider-Man Unlimited miała w sumie trzy wcielenia. Pierwsze było wydawane w latach 1993 – 1998 i w jego ramach ukazały się 22 zeszyty. Drugi vol pojawił się w 1999 i zakończył w 2000 roku po zaledwie 5 zeszytach. Co należy podkreślić, o ile vol 1 można wrzucić do worka z regularnymi seriami o przygodach Pajączka, to vol 2 był bezpośrednio oparty na serialu animowanym o tym samym tytule i historie tu zawarte nie zaliczają się do podstawowego uniwersum! Vol 3 liczył w sumie 15 numerów wydanych w latach 2004 – 2006 i przez to, że vol 2 był niejako poza uniwersum, często w różnych zestawieniach można znaleźć, że określany jest właśnie jako vol 2. Fajnie, prawda?
Żeby dopełnić listę serii, należy koniecznie wymienić Friendly Neighborhood Spider-Man vol 1 składający się w sumie 24 zeszyty, Untold Tales of Spider-Man, seria która w 25 zeszytach przedstawiała historie z różnych okresów przygód Pajączka, wypełniając niejako luki z przeszłości, liczącą 18 zeszytów serię Webspinners: Tales of Spider-Man oraz Tangled Web, serię, która w poważnym tonie prezentowała często tragiczne losy postaci z otoczenia Pajaczka, zazwyczaj jego przeciwników. Seria Tangled Web liczyła w sumie 22 zeszyty i parę historii ukazało się także na naszym rynku.
Oprócz tego warto jeszcze odnotować istnienie 6 odcinkowej serii Giant-Size Spider-Man oraz Spidey Super Stories, liczącej 57 zeszytów serii skierowanej do młodszych czytelników i powiązanej bezpośrednio z telewizyjnym show dla dzieciaków.
Warto też zwrócić uwagę na dwa tytuły powiązane z Pajączkiem, ale gdzie nie gra on pierwszoplanowej roli. The Superior Foes of Spider-Man opowiada o grupie Sinister Six pod wodzą Boomeranga, natomiast Scarlet Spider opowiada o losach Kaine’a, klona Petera Parkera. Pierwsza seria liczyła 17 zeszytów, druga 25.
Jest jeszcze seria Spidey, lekka seria przedstawiająca losy Pajaczka zaraz na początku kariery, oraz Web Warriors, czyli 11 zeszytowa opowieść o Strażnikach Sieci, przedstawiająca perypetie Spider-manów z najróżniejszych światów.
Obecnie wydawane są dwie serie z Pajączkiem, a raczej Pajączkami: The Amazing Spider-Man vol 4 to przygody Petera Parkera, natomiast seria Spider-man vol 2 przedstawia losy Milesa Moralesa, czyli czarnoskórego nastolatka pełniącego rolę Spider-mana, wcześniej w świecie Ultimate, obecnie w „naszym”. Tak, są dwa Pajączki. Jednocześnie.
Ale żeby tego było mało, mamy dwie dziewczyny! Silk i Spider-Gwen! Do wyboru, do koloru!
A to nie koniec! Istnieje przecież Spider-man 2099 oraz Spider-Woman. Obie serie są obecnie wydawane, Spider-man 2099 już jako vol 3, a Spider-Woman jako vol 6! O świecie Ultimate napiszę w osobnej notce, jako uzupełnienie grafiki, jak też sam ogarnę ten temat, jest z tym spore zamieszanie. A mamy jeszcze Marvel Age, oraz Aranę i/oraz Spider-Girl… Marvel lubi mieszać…
Jako niezwykle popularna postać, Spider-man często współpracował z innymi bohaterami ze świata Marvela. Także, by podnieść ich rozpoznawalność dla przeciętnego czytelnika. Taką bardzo ważną serią była składająca się z aż 150 numerów seria Marvel Team-Up, wydawana w latach 1972 – 1985. Nie zawsze nasz pajączek był główną postacią, ale i tak zdominował tę serię.
Później jeszcze na rynku pojawiały się podobne wydawnictwa, choć już zawsze o wiele krótsze. I tak otrzymaliśmy: Spider-Man Team-Up vol 1 (7 numerów), Marvel Team-Up vol 2 (11 numerów), Marvel Team-Up vol 3 (25 numerów), Avenging Spider-Man vol 1 (22 numery) i Superior Spider-Man Team-Up vol 1 (12 numerów).
Na koniec coś luźniejszego, czyli Spider-man Family,
Spider-Man Loves Mary Jane,
oraz Trouble, 5 częściowa seria (w sumie mini-seria), utrzymana w stylu nastoletniego romansu, jednak z poważniejszym przesłaniem… Jest co czytać!
A jak ktoś tęskni za klasycznym związkiem Petera i M.J może sięgnąć po Renew Your Vows!
Uff, nie pogubiliście się? Fajnie Marvel potrafi mieszać, prawda? A jeszcze do tego dołóżcie wiele mini serii, Spin-offy, One-shoty, Annuale, różne numery 0, 1000, -1, Flashbacki itp, itd. Jeżeli ktoś ma ochotę poczytać coś więcej w oryginale, może to trochę przerażać, ale najważniejsze jest nie zniechęcać się, tylko coś sobie wybrać i spróbować. Jak Wam nie podejdzie, weźcie coś innego, jak Wam się spodoba, drążcie temat. Pewnie trzeba będzie skakać po numerach i seriach, ale w dobie wielu zestawień i opracowań dostępnych w internecie, nie jest to aż tak wielki problem.
Notka doczeka się zapewne suplementu za jakiś czas, grafikę uzupełnię o serie ze świata Ultimate, Marvel Age czy inne, które obecnie pominąłem. Oczywiście Wasze uwagi są na wagę złota, tak więc podzielcie się swoimi wrażeniami z obcowania z komiksowym światem Superbohaterów!
8studs 