Kino Super Przygody, czyli Superbohaterowie na ekranie, początek: 1940 – 1966

Kino Super Przygody
czyli Superbohaterowie na ekranie
początek: 1940 – 1966

Termin Kino Nowej Przygody został wykreowany przez krytyka filmowego Jerzego Płażewskiego jako określenie odrodzenia wysokobudżetowego kina rozrywkowego w drugiej połowie lat 70. Za początek Kina Nowej Przygody uważa się takie obrazy jak Gwiezdne Wojny (Star Wars, 1977) czy Bliskie spotkania trzeciego stopnia (Close Encounters of the Third Kind, 1977). Charyzmatyczni bohaterowie, ścieranie się sił dobra i zła, gwałtowne i niespodziewane zwroty akcji, monety grozy przeplatane sporą dawką humoru, a wszystko to podane w szybkim tempie i z wykorzystaniem dynamicznego montażu. Nie należało zapomnieć o odpowiednim budżecie, gdyż filmy te miały zachęcić widzów do odwiedzania kin, i podziwiania zapierających dech w piersiach wydarzeń prezentowanych na dużym ekranie i z odpowiednim nagłośnieniem. I to się sprawdziło! Widzowie zagłosowali portfelami, a twórcy tacy jak Steven Spielberg, George Lucas czy Robert Zemeckis stali się wprost mistrzami w swoim fachu. To wtedy także powstała bolączka kontynuacji. Skoro widzowie byli spragnieni nowych przygód, a bohaterowie dali się lubić, jak grzyby po deszczu powstawały drugie, trzecie i kolejne części. Często o wiele mniej strawne niż oryginały. W końcu Kino Nowej Przygody, jak każda moda, nieco przejadło się odbiorcom, i filmy w tym klimacie coraz rzadziej trafiały na ekrany kin. A przynajmniej te dobre, warte obejrzenia.

I nagle, parę lat temu, nastąpiło odrodzenie Kina Nowej Przygody! Ponownie tryumfalnie zawitało do kinowych sal! Choć w tym przypadku bardziej adekwatnym terminem byłoby Kino Super Przygody, gdyż zapanowała moda na obrazy, w których główne skrzypce grają Superbohaterowie, zazwyczaj doskonale znani z kart komiksów, szczególnie tych z rodowodem w USA. Poza tym niewiele się zmieniło, podstawowe założenia pozostały te same.

Dzisiaj chwiałbym zaprosić Was na podróż po odmętach historii kina, poświęconemu właśnie filmom o Superbohaterach.

Będzie to przewodnik po tym, co też kinematografia raczyła nas od lat w tymże temacie. Precyzując, skupię się głownie na filmach kinowych i telewizyjnych, w których poruszany jest motyw Superbohatera lub Bohaterów, oczywiście także tych „Anty”, najlepiej z komiksowym rodowodem. Pozwolę sobie na pewne odstępstwa od ustalonych reguł, ale to już w zależności od sytuacji. Zwracam uwagę, że nie są to recenzję, a jedynie przewodnik, skierowany głównie dla osób zainteresowanych tematem. Oczywiście zachęcam gorąco do dyskusji, jak jakiś tytuł szczególnie polecacie lub odradzacie, koniecznie podzielcie się swoimi uwagami! Na liście nie będzie seriali telewizyjnych, na nie chwiałbym poświęcić osobno miejsce, choć pojawi się parę nawiązań do nich, w tym piloty. Jako suplement listy, będzie także krótki przewodnik po filmach o komiksowym rodowodzie, w których jednak nie występuje, lub jest zaznaczona w małym stopniu, postać Superbohatera. Zważcie też proszę uwagę na fakt, że nie każdy tytuł z listy już obejrzałem, większość zamierzam dopiero nadrobić, więc proszę o wyrozumiałość, oraz o zważanie na ewentualne spojlery. Aha, jako że lubuję się w kinowych plakatach, gwarantuję, ze takowych w niniejszym opracowaniu nie zabraknie!

Serdecznie zapraszam na wyprawę z Kinem Super Przygody!

Zaczynamy dość dawno, i to dla co poniektórych może być zaskoczeniem, gdyż początek kina z Superbohaterami w roli głównej datuje się już na 1940 rok! I to pod warunkiem, że z listy bohaterów, z ciężkim sercem, skreślimy postać Zorro, który swój debiut kinowy miał już w 1920 roku w niemym obrazie The Mark of Zorro.

W 1940 roku debiutowały dwa seriale o superbohaterach. Miałem co prawda nie wspominać o serialach, ale akurat w tym przypadku, wymienionym tytułom bliżej formą do pełnometrażowych filmów, niż seriali telewizyjnych. Owszem, pojawił się podział na odcinki, jednak te zazwyczaj były bardzo krótkie, trwając często dosłownie paręnaście minut. Charakterystyczną cechą były tzw cliffhangery, czyli kończenie każdego odcinka w dramatycznym punkcie niepokojącymi wydarzeniami, które miały spowodować u widza nieodpartą chęć sięgnięcia po kontynuację. Zazwyczaj polegało to na pakowaniu głównego bohatera w tarapaty, z których nie miał szans się wydostać. Przynajmniej na pierwszy rzut oka, gdyż oczywiście zawsze jakimś cudem wykaraskał się z kłopotów. Po czym wpadał w kolejne, odcinek się kończył, a widzowie czekali z niecierpliwością na następną część. I tak to trwało zazwyczaj przez 12-15 odcinków, puszczanych w tygodniowych odstępach w kinach. Stąd zresztą też termin: serial kinowy. To, co pozwala je kojarzyć bardziej z filmami, to fakt posiadania jednej, spójnej (z tą spójnością to różnie w sumie bywało) fabuły, co powodowało, że summa summarum otrzymywaliśmy jeden pełnoprawny film, trwający około 3-4 godzin.

Wracając do 1940 roku, wspomniane dwa seriale to The Shadow, oparty na bohaterze z rodowodem w pulpowych magazynach, oraz The Green Hornet, którego losy na ekranach kin wzorowano na słuchowisku radiowym. Pierwsza seria składała się z 15 odcinków, druga z 13, oczywiście obraz był czarno-biały.

W kolejnym roku doczekaliśmy się kontynuacji przygód Zielonego Szerszenia w 15 odcinkowej serii The Green Hornet Strikes Again!, oraz, po raz pierwszy na ekranie, pojawił się bohater ze stricte komiksowym rodowodem: Adventures of Captain Marvel (12 odcinków).

Rok 1943 można uznać za przełomowy, to wtedy właśnie otrzymaliśmy pierwsze aktorskie wcielenie Batmana! W 15 odcinkowej serii zatytułowanej po prostu Batman, główny bohater, wraz ze swoim pomocnikiem Robinem, nie staje naprzeciw wymyślnym łotrom, a „zwykłemu” przestępcy. Tu należy dodać, że Japończykowi, który w serialu został ukazany dość niepochlebnie, podobnie zresztą jak cały jego naród, czemu nie można się dziwić, biorąc pod uwagę lata, w jakich powstał serial. Serial okazał się także przełomowy z powodu określenia takich obecnie charakterystycznych motywów jak jaskinia Batmana, czy przedstawienie sylwetki kamerdynera Alfreda.

W tym samym roku na ekrany kin w zawitał 15 odcinkowy The Phantom, łączący w sobie elementy kina superbohaterskiego z kinem czysto przygodowym. Otrzymujemy więc i obcisłe kostiumy i ukryte skarby.

Rok później ekrany kin zaatakował także Marvel. Swój 15 odcinkowy serial otrzymał sam Captain America! Serial okazał się dość brutalny, jak na swoje czasy, a sam Kapitan z pewnością nie jest osobą bez skazy. A do tego nieco zbyt często dostaje po pysku…

Superman! W końcu i ta ikoniczna postać doczekała się swojego serialu kinowego! Był rok 1948, a widzowie mogli podziwiać niesamowite widowisko, które z powodów technicznych, łączyło film aktorski ze wstawkami animowanymi! Animowane były np.: pociski odbijające się od piersi naszego Superbohatera, ale też ukazanie jego umiejętności latania! Dziś wygląda to śmiesznie, ale o dziwo, aż tak bardzo nawet nie razi.

W 1949 powraca na ekrany duet w serialu o wszystko mówiącym tytule Batman and Robin (15 odcinków). Po raz pierwszy na ekranie pojawiły się takie postacie jak komisarz Gordon czy reporterka Vicki Vale,

Powrócił Batman, więc nic dziwnego, że ten sam los potkał Supermana. Atom Man vs. Superman składający się z 15 odcinków miał premierę w 1950 roku. Treścią jest konfrontacja Supermana z Luthorem, a po jego schwytaniu i osadzeniu w więzieniu, z tajemniczym Atom Manem, który być może z Luthorem ma wiele wspólnego… Serial ponownie wykorzystywał animowane wstawki, niestety, monetami używano ich ze zbyt dużą przesadą.

W 1951 roku ponownie wraca Superman, ale już nie w serialu, a w pełnoprawnym, trwającym jednak tylko niecałą godzinę, obrazie kinowym Superman and the Mole Men. O dziwo, całkiem niezłym, choć samego Supermana nie ma tu zbyt dużo, a na pierwszy plan wychodzi konflikt ludzi i tajemniczych Ludzi-Kretów.

Jako ciekawostka: dla George Reevesa powyższy film nie był jednorazowym wcieleniem się w rolę Supermana. Z powodzeniem zagrał jeszcze w 4 sezonach serialu (104 odcinki!) The Adventures of Superman. Ale o serialach, jak zapowiadałem we wstępie, przy innej okazji.

Batman z 1966, znany także pod tytułem Batman The Movie, a po naszemu Batman Zbawia Świat, to obraz wręcz kultowy. Pierwotnie był planowany jako pilot serialu emitowanego w latach 1966-1968 (3 sezony, w sumie 120 odcinków), jednak koniec końców został wypuszczony pomiędzy pierwszym i drugim sezonem, a jego celem miała być głównie promocja serialu. Film otrzymał całkiem spory budżet, co zaowocowało wprowadzeniem choćby nowych gadżetów dla Batmana, natomiast klimat pozostał dokładnie taki sam jak w serialu. Czyli głupkowaty i do bólu kiczowaty. I naprawdę, da się to dzieło obejrzeć, a niektóre motywy powodują opad szczęki, choć osobom przyzwyczajonym do dzisiejszego kina, może być ciężko wytrzymać do końca seansu. Ale jest się z czego pośmiać, Kitka jest przeurocza, a Adama Westa miło ogląda się w błyszczących gaciach i masce z narysowanymi brwiami. No i sprej na rekiny, motyw ten po prostu rozwala!

Jako bonus, z tego samego roku: The Wild World of Batwoman. Nie widziałem, kiedyś koniecznie po to sięgnę.

W następnym odcinku: Superman ratuje świat!